My photo
Um escritor, um poeta, um aventureiro,

Thursday 17 September 2009

Paktu Unidadi Nasional sei importanti liu Mosaun de Sensura no Eleisaun Antesipada

Oras ne'e daudaun, ema Timor komesa senti filafali moris iha HAKMATEK nia laran, hodi rekupera filafali sira nia "oportunidadi no dignidadi" nebe lakon duranti funu iha Timor. Maibe, iha momentu hanesan ne'e, sempre mosu hanoin oi-oin ou naksalak balun nebe sei halo filafali ema Timor moris iha inserteza, tauk no deskonfiansa ba nai ulun politiku sira. Ne'e duni, se ita la kuidadu, bele estraga filafali ita nia moris. Tamba, primeiru, kontinua ejisti diverjensia iha ita nia nai ulun sira. Maioria hosi lideransa 75, sei kontinua iha interesse atu hatudu sira nia power politikamente. Segundu, exemplu konkretu maka Mari Alkatiri, SG Fretilin, la "puas" hare'e PM Xanana Gusmao lidera governu AMP. MA hare'e PM XG hanesan "fatuk mutin ida iha hela deit sapatu ida nia laran (batu kerikil dalam sepatu)". Tamba ne'e maka desde 2007, eis-PM MA halo tentativa oi-oin hodi sobu governu AMP. La konsege hatun PM XG nia governu, agora aproveita kazu libertasaun milisia nia bo'ot Martenus Bere liu ba, hodi prepara Mosaun de Sensura hanesan alternativa hodi bele obriga PR RH halo Eleisaun Antesipada. Komiku.

Momentu hanesan ne'e, hau husu ba hau nia-an: Tansa maka libertasaun milisia nia bo'ot konsege doko instituisaun Estadu, Igreja Katolika no sociedadi civil iha Timor? Tansa maka ema ida deit (ema Indonesia) bele halo ita nia instituisaun Estadu nakdoko? Indonesia la hamnasa ita? Klaru, iha kazu hanesan ne'e, Indonesia sei hamnasa ita i sira sei dehan: "lihat, kataknya sudah merdeka kok masih nyurut perintah kita. Masa sih, satu orang saja bisa membuat Institusi Negara gempar. Kalau dibiarkan, Negara yang baru merdeka bisa hancur lagi". Que pena Timor.

Maibe, kuandu ita halo didiak refleksaun, hau hare'e katak laos kestaun "justisa" no "perdaun" maka ita diskuti. Iha kazu ida ne'e, kestaun nebe ita koloka maka intervensaun hosi instituisaun ida ba instituisaun seluk, alias - PM no PR la konsulta uluk ho Tribunal hodi liberta milisia nia bo'ot. Ida ne'e maka sai "bahan pokok debat" iha Tribunal, sociedadi civil, Igreja katolika no partidu opozisaun Fretilin.

Ne'e duni, se karik tamba razaun iha leten -alias- intervensaun hosi instituisaun ida ba instituisaun seluk, entaun hau sugere atu PM XG ho PR RH husu deskulpa ba povo Timor, liu-liu ba povo Suai nebe moralmente afektadu ho dezisaun liberta milisia Laksaur nia bo'ot.

Timor Leste nasaun foun presija aprende nafatin ho evolusaun foun. So hanesan ne'e maka ita bele hadia povo Timor nia moris. Ne'e duni, tuir hau nia hanoin, paktu Unidadi Nasional sei importanti no sei iha liu valor du ke Mosaun de Sensura no Eleisaun Antesipada lansada hosi eis-PM Mari Alkatiri.
Agora hili maka ida nebe?

Celso Oliveira

3 comments:

  1. Tebes duni XG no RH tenki husu deskulpa ba publiku ba sira nia desisaun hodi hasae Maternus husi Komarka, decisaun nee XG no RH mak halo sem konsulta ho tribunal neduni diak liu sira tenki husu deskulpa ba povu Timor Leste liu-liu Povu Suai.

    ReplyDelete
  2. My friend as desculpas evitam-se, depois da porcaria feita ,pedir desculpas ao povo(X,RH), deve de estar a gozar comigo. A sua reflexão peca porque acima das instituições está uma constituição da RDTL que tem que ser cumprida por todos os cidadãos incluindo XANANA e o PR:O problema é que eles os maus boot fazem tábua raza da constituição e como tal não precisam de pedir satisfações a ninguém.
    Passe bem,
    Mito

    ReplyDelete
  3. Desculpa faz parte da etika/moral. Respeito a sua opiniao.

    CO

    ReplyDelete