My photo
Um escritor, um poeta, um aventureiro,

Saturday 28 January 2012

Ema no Funu (Bazeia ba entrevista Constancio Pinto, atual embaixador Timor iha EUA) "Dalaruma Hau Mos Senti Kulpadu"


La iha tema espesial atu hakerek biar karik ba iha dadersan hanesan ne'e iha tempu livre atu halo leitura iha internet. Ohin loron, grasa hosi teknolojia, ita bele sharing ita nia hanoin no experiencia ba malun. Ida ne'e importanti tamba nudar ema kriatura Maromak nian, buat nebe diak ita tenki fahe ba malun. Laos tamba ita hakarak hatudu-an matenek liu ema seluk ou loko-an liu ema seluk.

Ohin loron, ita bele asisti iha internet evolusaun barak tebe-tebes iha ita nia rain Timor Leste. Foin daudaun hau halo peskiza ida iha internet hau hetan Timoroan barak maka hatudu sira ninia talentu iha muzika. Hau mos hetan iha youtube, karikatura konaba ema bo'ot sira nebe oras ne'e daudaun halo kampanya ba eleisaun prezidensial.

Independensia signifika fo'o mai ita ida-idak oportunidadi atu lao ba oin, atu dezenvolve ita nia-an, atu hadia ita nia moris. Independensia mos signifika desafiu mai ita nia-an atu husik ita nia mentalidadi antiga, mentalidadi funu, mentalidadi destruisaun. Ida ne'e konserteza laos fasil.

Iha fulan hirak liu ba, kuandu komemora 12 de Novembro 2011, hau le'e entrevista Constancio Pinto, atual embaixador Timor iha EUA, nebe sai iha jornal Publico, jornal iha Portugal. Constancio Pinto hateten dalaruma nia senti kulpadu tamba husik jovens sira ba halo manifestasaun hodi ikus mai forsa militar Indonesia tiru mate sira iha semiteriu Santa Cruz nia oin, iha 12 de Novembro de 1991.

Hau buka komprende sentimentu ne'e humanamente.

Ema, nudar kriatura Maromak nian laos fasil atu moris hamutuk iha makina funu nebe bo'ot, nebe fabrikadu, nebe manipuladu, nebe inventadu.

Ema, nudar kriatura nebe iha isin no klamar nakonu ho forsas no frakezas, nakonu ho otimismu no pesimismu, nakonu ho korajem no tauk, etc....maka sai vitima (korban) primeiru iha funu ida nia laran.

Konserteza Timoroan hotu2 iha sentimentu hanesan Pinto. Tamba Timoroan hotu2 moris iha funu nia laran duranti sekulu ba sekulu. Constancio Pinto hatudu mai ita aspektu humanu no realidadi iha funu laran no oinsa moris pos-funu. Pinto hatudu mai ita konsekuensia iha funu ida nia laran. Realidadi no konsekuensia ida ne'e maka meresa hetan rekonhesimentu no valorizasaun hosi ema hotu2, nivel nasional no internasional. Tamba de faktu moris iha funu laos fasil tamba koloka ona ema nudar faktor humanu no funu nudar makina fabrikada. Maibe se karik la lori korajem, otimismu, forsa no amor ba ita nia rain, entaun ita nunka liberta ita nia rain hosi dominiu Indonesia.

Sabadu diak ba maluk sira hotu.

Referensia hosi:

1. http://www.publico.pt/Mundo/as-vezes-sintome-culpado-por-ter-dado-orientacoes-para-a-manifestacao-1520561,

Celso Oliveira,

Gosta hakerek dadolin no historia badak ema Timor nian


Tuesday 17 January 2012

Saida Maka Timor Oan Iha Estrangeiro Hateten Konaba Eleisaun Prezidensial no Lejislativa 2012 Iha Timor Leste....

Saida maka Timor oan sira iha estranjeiro hein hosi eleisaun rua, prezidensial no lejislativa, nebe sei halo iha Timor Leste iha tinan ida ne'e.

Liu hosi Facebook, meius comunikasaun nebe utilizadu liu iha tempo atual, hau husu Timor oan sira nia opiniaun/hanoin.

Domingos Lobato, Timor oan hela iha cidade Wisbesh, UK, dehan: "tenki iha paz no dezenvolvimentu. Se paz la iha, entaun dezenvolvimentu sei la lao ba oin".

Alex Cunha, Timor oan hela iha Hoofddordp, Nederlands, dehan: "hau husu atu Timor oan sira iha liur fo apoio atu nune eleisaun bele lao ho didiak, atu nune bele lori paz ba povo iha rai Timor".

Madre Romana Lima, Timor oan iha Espanha, dehan: "Timor la hanesan uluk. Ohin loron, Timor iha cambio maka'as. Timor bele duni i iha duni kapasidade atu lao ba oin. Timor tenki halo lakon korupsaun, familiarismu. Tenki kria kampu de trabalho ba ema hotu laos ba familia deit tamba hare hosi nivel geral, so familia deit maka hetan servisu".

Herlina Saldanha, Timor oan iha Portugal, dehan: "hau lahatene atu dehan saida mas se deit maka eleito ba presidenti tenki hetan duni kondisaun lolos atu sai presidenti ida diak, iha responsabilidadi i iha inisiativa atu dezenpenha papel importanti. Hein katak eleisaun ne'e diak liu ba ita nia rain. Saida mak hau hakarak maka tenki hamenus kiak, halakon korupsaun i aumenta kampu de trabalho. Bele dehan lolos katak tinan 10 ona Timor kontinua nafatin deit. Timor devia ser diak liu agora. Hein katak eleisaun 2 ne'e bele muda buat balun i lori diak mai Timor oan hotu".

Nune mos Roger Soares, Timor oan iha Portugal, dehan: "primeiru, partidos politicos tenki mobiliza sira nia simpatizantes atu hakribi violensia tamba sem klima paz, impossivel realiza eleisaun ida diak. Segundu, partidos politicos nebe tuir eleisaun tenki esklarese didiak ba elitorados konaba sira ninia programas i prioridade prinsipal se sira manan eleisaun. Terseiru, eleitorados labele vota iha pressaun nia laran, i, finalmente, partidos nebe lakon tenki simu resultadu tuir dalan demokratiku.

Celso Oliveira