My photo
Um escritor, um poeta, um aventureiro,

Saturday 23 March 2013

Reflexão: QUARESMA no SEMANA SANTA – BIBAN LULIK no BIBAN DOMIN!

Pe. Venâncio da Costa Pereira, S.J.
---------------------------------------------------
I. Graça Concreta Maromak nian mai Creda Catolica no humanidade tomak!
Mundo catolico no humanidade tomak haksolok tebes, tamba hela deit semana rua molok criatura eh mundo cristandade nian, tama ba Biban lulik liu, semana santa 2013 nian, Na’i Aman Maromak haraik mai Igreja Catolica no humanidade tomak, Santo Padre foun, Papa Francisco I, husi Argentina, primeiro papa non-europeia nian, primeiro papa husi América Latina no primeiro papa husi ordem Jesuita eh companhia de Jesus nian, depois de tempo naruk ida 1300 anos husi  história cristianismo nian. 

Tebes, iha duni biban lulik quaresma nia laran ida hanesan ne’e, maka ita hotu senti no simu tebes graça concreta Maromak nian, husi presença Santo Padre foun Papa Francisco I. Mundo catolico no humanidade tomak, iha duni razão atu haksolok. Ita haksolok liu tan, tamba Maromak, hanesan aman diak, aman doben no aman nebe maka nakonu ho laran luak no maus eh misericordia nunka se husik ita ema mesak. 

Maromak Aman hadomi tebes ita ema. Tamba ne’e, ita iha tiha duni ona, Papa Francisco I, ita sei la mesak celebra mistério bot Pascúa nian iha tinan 2013 nia laran, tamba Nai Aman Maromak haraik tiha ona mai ita, nia oan mane Jesus Cristo nia vigário iha mundo ne’e nian, nebe maka escolhido tebes husi Espίrito Santo durante conclave iha loron 12 – 13 de Março de 2013 liu ba. 

Santo Padre Francisco I ser eleito papa iha Segundo dia conclave nian, lorokraik 13 de Março de 2013.

Tebes, Maromak hanesan aman sei la husik ita mesak, Maromak hanesan oan, sei soy nafatin ita, no Maromak hanesan Espirito Santo, sei acompanha nafatin ita no fo nafatin inspirasaun no motivasaun moris nian mai ita ida-idak, ita nobu-nobun iha moris hanesan ema no liu-liu iha moris hanesan Creda. Ho fiar ita hare no ita simu duni katak, Santo Padre Francisco I hanesan duni Graça concreta Maromak nian mai ita hotu. Ho domin ita hakarak nafatin serbi uma Creda ho ita nia bele no ho ita nia-an tomak tuir dalan vocação ita ida-idak nian. Ho esperança ita lao hamutuk nafatin ho ita nia Santo Padre foun, hodi hakur mota moris mundo globalizado nian, nebe maka nokonu ho desafio oi-oin, maibe ita fiar nafatin katak Maromak sei la husik ita ema mesak, tamba domin Maromak nian mai ita ema rohan laek.


II. Maromak nunka se baruk fo perdua mai ita!
Iha homilia Santo Padre Foun nian, iha Igreja Santa Ana – Roma, nomos iha ninia lia fuan badak nebe maka Santo Padre hato iha Domingo dia 17 de Março reza “ANGELUS” ba-dala uluk, hamutuk ho ema wain iha Praça Basilica São Pedro, Vaticano nian; Santo Padre Francisco fo hanoin mai ita hotu no humanidade tomak katak, iha ita ema nia relação ho Maromak, wainhira ita ema monu ba – sala eh halo pecado hasoru malu no halo pecado hasoru Nai Maromak rasik, Nai Maromak sempre pronto atu perdua nafatin ita. Maromak nunka se baruk perdua ita ema, se ita ema husu tebes perdaun ho laran, ho fiar, ho desejo no ho domin, no hakas an nafatin atu la bele monu tan ba-sala. 

Santo Padre Francisco dehan tan katak, dala barak husi ita ema nia parte, ita maka baruk atu husu beibeik-beibeik perdaun Maromak nian. Tebes, lia fuan sira Santo Padre nian ne’e, fanu duni ita nia hanoin, ita nia sentimento, provoka duni ita nia consciençia kona ba assunto ‘halo pecado no husu perdaun husi Maromak’. 

Tempo quaresma, tempo kmanek ida, mai ita, atu ita halo exame de consciençia ida, hodi hare fila fali ita nia an, hodi revisita fali ita nia moris, hodi evalua fila fali, ita nia hahalok sira, iha moris loro-loron nian, hanesan ema, iha relação ita ema nian ho ema seluk eh ho ita nia maun alin sira, ho ita nia familia uma laran ecetera, no ita ema nia relação ho Maromak rasik. “Ita maka baruk husu Maromak nia perdaun, maibe Maromak nunka se baruk fo perdaun mai ita”, dehan Santo Padre Francisco iha loron Domingo dia 17 de Março liu ba. Ita-bele husu tok ba ita nia an. Tamba sa, maka dala barak ita ema baruk husu perdaun husi Nai Maromak? Tamba  ita lakon fiar ona karik. Ou tamba ita lakon interesse ona karik hodi continua halo relação diak ho Maromak. Ou tamba ita lakon orientação clara karik. Ou tamba ita, la tau ona Maromak hanesan centro ita nia moris nian, maibe ita tau fali osan, posição, fama, naran bot, no sasan eh materia mundo ne’e nian, maka hanesan fali centro moris ita nian.  

Tempo Quaresma, bolu ita hotu hodi halo jejum,  halo penitençia,  halo abstenençia ho haraik no simplicidade iha ita nia maun alin sira nia oin, no iha Maromak rasik nia oin, atu ita la monu le’et deit ba gostu isin nian, eh prazer nan nian, maibe atu ita fo tempo, fo fatin fali ba Maromak, atu Maromak domina ita nia moris. 

Maibe jejum, penitençia no abstenençia nebe maka ita halo precisa ita nia ‘senso sacrificio nian ida nebe maka basea ba domin”. Ita-bele halo  buat diak oi-oin, maibe se la basea ho domin ba Nai Maromak, entaun nune’e, ita nia jejum, penitençia no abstenençia sira laiha folin, ita lakon le’et deit. 

Tebes, ita ema hotu mamar no fraku, relaciona ho assunto isin nian eh assunto nan nian, maibe ne’e duni, maka tenki sai ita nia esforço, no sacrificio nebe maka basea tebes ho domin, atu oinsa ita halo jejum, penitençia no absteninçia hodi hamos ita nia isin, hamos ita nia fuan, no hafoun ita nia klamar no espirito, atu sai ema “perduado no ema mos”, hodi fila hikas ba dalan naroman nian, nune’e atu ita-bele sai ida deit fali ho Maromak rasik. 

Tamba ne’e  duni maka, ita bele dehan katak, “Biban kmanek liu ita ema hasoru malu ho Maromak hodi halo transformação iha ita nia moris isin no klamar nian maka tempo Quaresma ne’e duni”, nebe maka sei lori ita atu tama ba celebra semana santa ho direcção no orientação los, claro no foun, atu ita tau fali no hatur fali Nai Maromak hanesan ‘centro no climax’ ita nia moris nian, hanesan ema no liu-liu tan hanesan ema cristão catolico.


III. Quaresma no semana santa biban lulik no biban domin!
Iha homilia Santo Padre foun nian, papa Francisco iha encerramento conclave nian, depois de Nia ser eleito Papa, Papa Francisco ho humildade no simplicidade, nia dehan katak, ita ema hanesan ema, iha ita nia moris hanesan ema catolica ita precisa tebes atu “lao nafatin ba oin iha roman Maromak nian”, ita precisa nafatin atu “edifica, hari no hadia ita nia creda no ita nia moris rasik” ho simplicidade, humildade no domin, ho nune’e mos, ita precisa halo no halao buat diak sira hotu liu husi confessa no haklaken nafatin Jesus, liu husi simu Cruz hanesan sinal domin Maromak nian mai ita ida-idak iha dalan lao tuir Jesus no haklaken nafatin Jesus iha no ho situasaun oin sa deit. 

Papa Francisco, hatudu mai ita “côr no ár” foun moris Creda nian, nebe maka basea ba espiritualidade São Francisco de Assisi nian, katak espiritualidade de humildade no simplicidade nian. Ita mos  agora  bele husu ba ita nia an. Ita simu duni eh ita barani simu duni ita nia Cruz hodi lao tuir Jesus kalae? Oinsa maka ita-bele identifica ita nia Cruz? Oinsa los maka ita-bele hamoris moris ne’e  ho espiritualidade de humildade no simplicidade nian, nebe maka basea nafatin ba domin? 

Santo Padre Francisco, hakarak ita hotu compreende klean liu tan, hodi re-edifica eh hari fali Creda ida nebe maka “humilde, simples no kiak”, ba  ema hotu-hotu no liu-liu tan Creda loke odamatan luan ba ema kiak sira. 

Ita precisa tebes preocupa ho ema kiak sira, ema kiak sira tenki sai ita nia concentração, tenki sai ita nia perocupação tamba iha sira mak ita hare Jesus ninia presença claro liu tan. Ita precisa iha duni opção ida clara, maka “opção para os pobres”. 

Ho situasaun no hanoin hirak ne’e hotu, ita mos bele dehan katak, relaciona ho lia fuan santo Padre Francisco nian sira ne’e, ita-bele compreende liu tan katak laiha tan duvida ida mai ita hodi hamoris moris iha periodo “Quaresma no semana santa ne’e hanesan duni biban lulik no biban domin mai ita hotu”. Biban lulik tamba ita halulik-an fila fali durante periodo Quaresma nia laran, liu husi ita nia jejum, penitençia no abstenençia sira, liu-liu tan liu husi ita nia sacrifiçio domin nian ba ema seluk no ba Maromak rasik. Biban domin, tamba iha Semana Santa nia laran, Maromak hatudu momos Maromak nia domin rohan laek mai ita ema, liu husi nia oan mane ninia susar, terus no mate iha Cruz hodi kassu ita nia sala sira, soy ita husi mate rohan laek, no lori ita ba-moris rohan laek ho ninia reissureição rasik. Maiba, ita buka nafatin, atu hamoris moris ne’e, ho humildade, simpliciade, basea ba domin ida nebe maka transforma moris mundo ne’e nian. 

Ita hein katak liu husi biban lulik no biban domin ne’e, ita ema bele iha liu tan capacidade atu perdua malu, no husu nafatin perdua husi Nai Maromak mai ita nia sala sira, e nune’e ita rasik mos bele  hatene hadomi liu tan ho domin lolos nian ida. Se ita hatene no hakarak perdua no hadomi ho simplicidade no humildade ita bele duni lori mudanca no transformacao ba moris mundo nian, no mai ita nia moris pessoal rasik. Tamba Maromak ne’e domin, no perdua bei-beik ita, ho nune’e se maka hadomi no perdua hatene Maromak, no Maromak hatene nia. 

Para  maior a Gloria de Deus, en todo amar y servir!..
Boa Quaresma e boas Festas de Santa Pascua de 2013!



No comments:

Post a Comment